خانه به دوش سرگرمی، دانستنی، سلامت، ورزش و … همه در خانه به دوش
خانه به دوش – آرتروز یک بیماری شایع است که با تورم و حساسیت در یک یا چند مفصل مشخص می‌شود و منجر به درد مفاصل، سفتی و کاهش حرکت می‌گردد. این علائم معمولاً با افزایش سن بدتر می‌شوند. بیش از ۱۰۰ نوع مختلف از آرتروز وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها آرتروز استخوانی (استئوآرتریت) و آرتریت روماتوئید است. این مقاله به بررسی جامع آرتروز، علل، عوامل خطر و گزینه‌های درمانی آن می‌پردازد.
آرتروز چیست؟
آرتروز اصطلاحی است برای توصیف شرایطی که مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد و منجر به التهاب و درد می‌شود. از جمله بارزترین علائم آرتروز می‌توان به درد مفاصل و سفتی آن‌ها اشاره کرد. استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید دو نوع اصلی این بیماری هستند، اگرچه انواع دیگری از جمله نقرس، آرتروز پسوریاتیک و آرتروز مرتبط با لوپوس نیز وجود دارند.
- استئوآرتریت (OA): استئوآرتریت یک بیماری تحلیل‌برنده است که در نتیجه ساییدگی و فرسایش غضروف مفصل ایجاد می‌شود. غضروف به عنوان بالشتکی بین استخوان‌ها عمل می‌کند. با گذشت زمان، این بافت محافظ از بین می‌رود و باعث اصطکاک بین استخوان‌ها، درد و محدودیت حرکت می‌شود.
- آرتریت روماتوئید (RA): آرتریت روماتوئید یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غشای سینوویال (پوشش مفصل) حمله می‌کند و موجب التهاب، تورم و در نهایت آسیب به مفاصل می‌شود.
- نقرس: نقرس زمانی ایجاد می‌شود که سطح بالای اسید اوریک در خون منجر به تشکیل کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل می‌شود که باعث درد شدید، تورم و قرمزی ناگهانی می‌شود.
- آرتریت پسوریاتیک: این نوع آرتروز معمولاً همراه با بیماری پوستی پسوریازیس رخ می‌دهد و منجر به درد و التهاب مفاصل، به ویژه در انگشتان، پاها و ستون فقرات می‌شود.
علل آرتروز
علل مختلفی برای انواع مختلف آرتروز وجود دارد:
- استئوآرتریت: استئوآرتریت عمدتاً ناشی از ساییدگی و فرسایش غضروف است. با گذشت زمان، غضروف در مفاصل تحلیل می‌رود و باعث درد و محدودیت حرکت می‌شود. این فرآیند می‌تواند با آسیب به مفاصل، عفونت یا فشار زیاد بر مفاصل (مانند چاقی) تسریع شود.
- آرتریت روماتوئید: در آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مفاصل حمله می‌کند و باعث التهاب می‌شود. دلیل دقیق این پاسخ خودایمنی هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل ژنتیکی می‌توانند نقش داشته باشند.
- نقرس: نقرس به دلیل تجمع کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل به وجود می‌آید که موجب التهاب و درد می‌شود.
- سایر انواع: عفونت‌ها یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند لوپوس یا پسوریازیس می‌توانند باعث بروز سایر انواع آرتروز شوند.
عوامل خطر
چندین عامل می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی: ژنتیک می‌تواند احتمال ابتلا به برخی انواع آرتروز را افزایش دهد.
- سن: با افزایش سن، خطر ابتلا به اکثر انواع آرتروز افزایش می‌یابد.
- جنسیت: زنان بیشتر مستعد ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند، در حالی که نقرس بیشتر در مردان دیده می‌شود.
- آسیب به مفاصل: آسیب‌های قبلی به مفاصل، به ویژه در ورزش یا حوادث، می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز در آن مفصل را افزایش دهند.
- چاقی: اضافه وزن فشار زیادی به مفاصل تحمل‌کننده وزن مانند زانوها، لگن و ستون فقرات وارد می‌کند و خطر آرتروز را افزایش می‌دهد.
علائم آرتروز
علائم آرتروز بسته به نوع آن متفاوت است، اما معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:
- درد مفاصل: درد مداوم یا متناوب در یک یا چند مفصل.
- سفتی: به ویژه در صبح یا بعد از دوره‌های عدم تحرک.
- تورم: التهاب در اطراف مفاصل، که منجر به تورم و حساسیت می‌شود.
- کاهش دامنه حرکتی: مشکل در حرکت کامل مفصل.
- گرمی و قرمزی: پوست اطراف مفصل ممکن است قرمز شود و احساس گرما کند.
عوارض
آرتروز شدید، به‌ویژه اگر در دست‌ها یا مفاصل تحمل‌کننده وزن مانند لگن و زانو رخ دهد، می‌تواند به طور قابل توجهی فعالیت‌های روزانه را تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال، آرتروز در دست‌ها ممکن است انجام کارهای ساده‌ای مانند نگه‌داشتن قلم یا بستن دکمه لباس را دشوار کند. در برخی موارد، آرتروز ممکن است باعث تغییر شکل مفاصل و از دست دادن تراز آن‌ها شود که بر تحرک و کیفیت زندگی تأثیر می‌گذارد.
تشخیص
تشخیص آرتروز معمولاً شامل موارد زیر است:
- سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی: پزشک علائم را ارزیابی و مفاصل را معاینه می‌کند.
- آزمایش‌های تصویربرداری: برای ارزیابی آسیب مفاصل از اشعه ایکس، MRI یا سی‌تی‌اسکن استفاده می‌شود.
- آزمایش‌های خونی: برای شناسایی نشانگرهای خودایمنی برای شرایطی مانند آرتریت روماتوئید یا اندازه‌گیری سطح اسید اوریک در نقرس.
- تحلیل مایع مفصلی: نمونه‌ای از مایع مفصلی برای شناسایی عفونت‌ها یا وجود کریستال‌های اسید اوریک بررسی می‌شود.
گزینه‌های درمانی
درمان آرتروز شامل مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی است. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است:
- داروها:
- مسکن‌ها: داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا NSAIDها (مانند ایبوپروفن) می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- DMARDها (داروهای ضد روماتیسمی تغییر دهنده بیماری): این داروها برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می‌شوند و روند بیماری را کند کرده و از آسیب به مفاصل جلوگیری می‌کنند.
- بیولوژیک‌ها: درمان‌های پیشرفته برای انواع خودایمنی آرتروز، از جمله آرتریت روماتوئید.
- فیزیوتراپی: یک برنامه ورزشی طراحی شده می‌تواند به تقویت عضلات، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش سفتی مفاصل کمک کند.
- تغییرات سبک زندگی:
- مدیریت وزن: کاهش وزن اضافی فشار روی مفاصل تحمل‌کننده وزن را کاهش می‌دهد، به‌ویژه در استئوآرتریت.
- ورزش: فعالیت‌های کم‌فشار مانند شنا و پیاده‌روی می‌توانند به حفظ عملکرد مفاصل کمک کنند.
- عمل‌های جراحی:
- ترمیم یا تعویض مفاصل: در موارد شدید، ممکن است جراحی برای ترمیم یا تعویض مفاصل آسیب‌دیده، به ویژه در ناحیه زانو یا لگن، ضروری باشد.
مدیریت زندگی با آرتروز
زندگی با آرتروز نیاز به مدیریت طولانی‌مدت و سازگاری دارد. حمایت از متخصصان بهداشت و همچنین تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی را بهبود بخشد. فعالیت‌هایی مانند یوگا، شنا و پیاده‌روی کم‌فشار بر مفاصل بوده و می‌تواند به حفظ انعطاف‌پذیری کمک کند. پشتیبانی روانشناختی از طریق مشاوره یا گروه‌های پشتیبانی نیز می‌تواند در مدیریت جنبه‌های عاطفی درد مزمن مفید باشد.
نتیجه‌گیری
آرتروز یک بیماری پیچیده با دلایل و علائم متنوع است. تشخیص و درمان زودهنگام برای مدیریت این بیماری و بهبود کیفیت زندگی حیاتی است. برای دریافت مشاوره شخصی و برنامه درمانی مناسب، افراد باید با یک پزشک مشورت کنند تا راهکارهای متناسب با نوع خاص آرتروز آن‌ها تهیه شود.
منابع
- کالج روماتولوژی آمریکا. انواع و علائم آرتروز.
- کلینیک مایو. بررسی آرتروز.
- موسسه ملی آرتروز و بیماری‌های عضلانی و پوستی. آرتروز چیست؟.
